Małgorzata Jantos Blog

Piłka nożna w Krakowie przeżywa w ostatnim czasie dość duże kłopoty. Piłka nożna uprawiana przez mężczyzn. Zapomnieliśmy o tym, że Kraków jest jedynym miastem, które może się pochwalić żeńskim drużynami na wszystkich szczeblach piłkarstwa kobiecego w Polsce. Drużyny ze stolicy Małopolski grają we wszystkich możliwych ligach na trawie oraz także we wszystkich ligach futsalowych. Najważniejszą drużyną jest AZS UJ Kraków grający w Ekstralidze, Wanda Kraków gra w I lidze, Bronowianka Kraków występuje w II lidze, trzecia liga to Prądniczanka Kraków i Progres Kraków natomiast w nowoutworzonej IV lidze rywalizują rezerwy Prądniczanki. Do tego AZS UJ Kraków grał zimą także w Ekstralidze futsalu, a Bronowianka Kraków w I lidze futsalu.

Od kilkunastu lat obserwujemy coroczny wzrost klubów piłkarskich, które biorą udział w ligowych rozgrywkach piłkarstwa kobiecego w Polsce. Każdy rozpoczynający się nowy sezon jest rekordowym pod względem ilości klubów i drużyn grających w żeńskich ligach.

W świecie kobiety stanowią 0,93 procent wszystkich profesjonalnych graczy, co sprawia, że bycie piłkarką jest najbardziej dyskryminowanym sportowym zawodem. Rozbieżności w płacach są porażające – najlepsze brytyjskie piłkarki zarabiają przeszło trzy razy mniej niż mężczyźni z tej samej ligi, a ponad połowa kobiet rezygnuje z zawodowego uprawiania tego sportu właśnie z powodów finansowych. Kobiece kluby mają duże problemy z pozyskaniem sponsorów, ponieważ ci, kierowani przede wszystkim chęcią zysku, decydują się na wspieranie o wiele bardziej medialnych meczy męskich.

W ostatnich latach reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet jest na 36 miejscu w rankingu FIFA. w najnowszym rankingu Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej. W porównaniu z ostatnim rankingiem z marca Polki spadły aż o pięć pozycji. Miały na niego wpływ ostatnie dwie porażki ze Szkocją i remis z Albanią. Spośród pierwszej 50-tki światowego rankingu Polska zaliczyła największy spadek notowań. Polska nigdy nie grała na kobiecych mistrzostwach kontynentu czy świata.

W najnowszym rankingu reprezentacji narodowych w piłce nożnej mężczyzn  Polska spadła aż o 10 miejsc. Przed mistrzostwami nasza kadra znajdowała się na 8. miejscu, teraz jesteśmy na 18.

Polskie piłkarki są dobrze postrzegane przez zachodnioeuropejskie kluby i tam są w stanie dobrze zarabiać i być doceniane.

Norwegia jako pierwszy kraj na świecie wyrównała zarobki piłkarek i piłkarzy reprezentacji narodowych. Rząd Islandii, gdzie piłkarki zarabiają 460 razy mniej niż piłkarze, zapowiedział, że zrówna płace do 2022 roku. Kiedy w sierpniu 2017 roku po zdobyciu srebrnych medali Dunki wróciły do kraju, tysiące rodaków wyszło na ulice Kopenhagi, by je przywitać i uczcić wielki sukces. Napastniczkę tej reprezentacji Nadię Nadim wybrano człowiekiem roku w Danii.

Fachowy portal Sporting Intelligence wyliczył, że wszystkie piłkarki z siedmiu najlepszych kobiecych lig razem, a jest ich tam ponad 1,6 tys., zarabiają tyle co jeden  brazylijski piłkarz Neymar grający ostatnio we francuskim klubie.

Jak mówią panie grające w piłkę nożną, kobiecą piłką niespecjalnie interesuje się  zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej..

Katarzyna Kiedrzynek, zawodniczka Paris Saint-Germain, wybrana trzecią bramkarką świata w wywiadzie dla Gazety Wyborczej, powiedziała, że na sytuację polskiej piłki kobiecej składa się wiele czynników, między innymi i takie, jak brak sprzętu, opieki medycznej czy specjalistów od przygotowania fizycznego. I przede wszystkim, jak stwierdziła, zainteresowanie kibiców piłką nożną w Polsce jest bardzo niewielkie.

Jak wygląda sytuacja w krakowskich klubach? Tego trzeba byłoby się dowiedzieć. Zainteresowanie dziewcząt jest bardzo duże, o wsparcie należałoby się dopytać.

Na koniec pozostaje pytanie: czy najpierw powinny być  sukcesy piłkarek (meczami Agnieszki Radwańskiej, biegami Justyny Kowalczyk czy skokami o tyczce Moniki Pyrek interesowało się wielu kibiców), czy wcześniej powinna zaistnieć znaczna promocja dyscypliny (niestety wciąż zamkniętej dla kobiet), aby piłkarki mogły pozyskać więcej dotacji, a co za tym mogłoby pójść – więcej sukcesów.

Pytań wiele, zapewne tak, jak i koncepcji.  Może, czego nie zauważyliśmy,  Kraków piłką nożną kobiet stoi?

Pierwszy zakończony sukcesem przeszczep nerki miał miejsce w 1966 roku. Na pamiątkę tego wydarzenia 26 stycznia jest obchodzony w naszym kraju, jako Dzień Transplantacji.

Po kilku latach bardzo trudnych dla polskiej transplantacji znów przyszły dobre czasy.

Jednak nadal nie zmienia się ilość przeszczepów od żywych dawców. Dwa lata temu wykonano 55 transplantacji nerki oraz 24 przeszczepy fragmentów wątroby pobranych od innej żywej osoby.

Według Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji “Poltransplant”, pod koniec grudnia 2017 r. na przeszczep nerki oczekiwało w naszym kraju 1032 pacjentów. Ta liczba nie zmienia się, podobnie było przez cały 2017 r., jak i w latach poprzednich.

Każdego roku we wszystkich krajach Unii Europejskiej około 30 tysięcy osób otrzymuje przeszczep nowego narządu.

Dwa lata temu Sejm uchwalił nowelizację ustawy transplantacyjnej, dostosowując ją do norm europejskich. Między innymi nowe przepisy mają zwiększyć bezpieczeństwo biorców oraz dawców tkanek i komórek. Obowiązują one od kwietnia 2017 roku.

A jak wygląda sytuacja w Krakowie? W 2017 roku Ośrodek Transplantacji Szpitala w Prokocimiu otrzymał, jako pierwszy w Polsce i jeden z nielicznych w świecie międzynarodowy certyfikat JACIE (Joint Accreditation Committee-ISCT & EBMT). Jest to świadectwo potwierdzające standardy jakości w zakresie pobierania, przetwarzania i przeszczepiania komórek krwiotwórczych. Ośrodek krakowski został otwarty w 2002 roku. Ponad 30-osobowy zespół pracuje na Oddziale Przeszczepiania Komórek Krwiotwórczych, w Pracowni Aferezy, Poradni Transplantacyjnej i w Banku Komórek. Wyróżnienie JACIE podlega regularnej kontroli. Kolejne sprawdzenie jakości usług szpitala w zakresie transplantacji planowane jest na czerwiec bieżącego roku. Jak widać jest się czym pochwalić.

Od 2018 roku Krakowski Szpital Uniwersytecki stał się pierwszą placówką w Małopolsce, która zdecydowała się na przeprowadzanie transplantacji nerek pobranych od żywych dawców. Kraków będzie 10 miastem w Polsce, gdzie pacjenci z niewydolnością nerek mogą liczyć na przeszczep rodzinny.

W naszym województwie za przeszczepy nerek odpowiada jeszcze drugi ośrodek – szpital im. Jana Pawła II. Tam wykonywane są jednak wyłącznie wszczepienia organów pobranych od zmarłych.
Poza tym w Krakowie znajduje się także Wojewódzki Szpital Okulistyczny, w którym dokonuje się przeszczepów tkanek oka.

Jednak, jak sprawdzałam na stronach Poltransplantu (informacja z  Krajowego Centrum Bankowania Tkanek I Komórek), nie ma w naszym mieście ośrodka dawców szpiku.
W prawie wszystkich szpitalach w Krakowie pracują koordynatorzy ds. transplantologii. Koordynator to lekarz lub pielęgniarka po specjalistycznym szkoleniu. Potrafi organizować pracę zespołu orzekającego śmierć pnia mózgu i samo pobranie organu. Jeśli od dawcy pobiera się wiele narządów, w szpitalu pojawia się kilka ekip. Jeśli koordynator jest lekarzem podejmuje rozmowę z rodziną zmarłego. Formalnie zgoda bliskich nie jest potrzebna, w praktyce nie pobiera się narządów, jeśli krewni potencjalnego dawcy się temu sprzeciwiają.

Szefowie Poltransplantu  narzekają, że w Polsce jest sytuacja bardzo trudna jeśli chodzi o dawstwo organów.  Nadal najważniejsza jest świadomość i zgoda rodziny na oddanie narządów osoby bliskiej: – Co dziesiąty zgłaszający się dawca nie zostaje nim, bo rodzina nie zna jego woli i nie może jej potwierdzić.

W 2015 roku powołano konsorcjum mające realizować specjalny projekt dla Europy ACCORD Project (ang. Achieving Comprehensive Coordination in ORgan Donation). Liderem została  hiszpańska Organización Nacional de Trasplantes (ONT). Hiszpania jest światowym liderem w dziedzinie dawstwa i przeszczepiania narządów. Coraz więcej osób przekazuje tam narządy, które ratują życie.

W Unii Europejskiej Polska  zajmuje  dopiero 17 miejsce, za Cechami, Estonią i Węgrami oraz państwami Europy Zachodniej. Dlatego też programy promujące oswojenie się z zagadaniem transplantacji jest w Polsce bardzo ważne. Może magistrat Krakowa podejmie się zorganizowania akcji budującej świadomość, czym jest transplantologia.

W Polsce przeszczepy rodzinne stanowią ok. 2% przeprowadzanych operacji transplantacji narządów. W innych krajach – m.in. w USA, Norwegii, Szwecji – blisko 40-50%. Nie jest to dobry obraz.

Pomocą mogą być media, które wywierają  duży wpływ na odbiór społeczny przeszczepiania narządów.

Krakowianin św. Jan Paweł II w encyklice „Evangelium vitae” pisał, że jednym ze sposobów kształcenia prawdziwej kultury życia „jest dawanie organów w sposób dopuszczalny z etycznego punktu widzenia, a mianowicie mając na uwadze stwarzanie szansy na zdrowie, a nawet życie osobom chorym, które często nie mają żadnej innej nadziei”.

Jeśli więc można byłoby stworzyć wspólną akcję urzędu Krakowa, organizacji społecznych zajmujących się zdrowiem i Kościoła efekt mógłby być bardzo dobry. Przecież nikt z nas, jak głosiła kiedyś organizowana akcja, „nie zabierze organów do nieba”.

Świat się zmienia. I niestety, czy tego chcemy, czy nie coraz kobiet decyduje o kierunku rozwoju gospodarki. Zwiększa się udział kobiet na rynku pracy.

Kryzys gospodarczy na świecie pokazał, że ryzykowne zachowania, które były powodowane przez zarządy wielkich przedsiębiorstwa, jak i banków – zarządzanych, co by nie powiedzieć przez męską część społeczeństwa  nie są najwłaściwsze w ciężkich czasach. Tym bardziej, że badania przeprowadzone w 40 krajach na świecie pokazały, że to kobiety decydują o zakupie 91 proc. domów. To one przsądzają o 80 proc. wszystkich zakupów, które trafiają do tych domów. To dla nich przygotowywane są kampanie reklamowe, projektowane towary luksusowe. To o zadowolenie kobiet walczą producenci, bo widzą, że ich satysfakcja staje się najważniejszą reklamą produktów.

Tina Fordham, szefowa globalnych analiz politycznych Citigroup twierdzi, że  ciągu następnej dekady wpływ kobiet na globalną gospodarkę będzie coraz większy. Citigroup w raporcie “Kobiety w gospodarce” (“Women in the Economy II”) podkreśla, że nadal istnieje szereg czynników wykluczających kobiety z rynku pracy lub utrudniających odnalezienie się na nim. Zlikwidowanie tych problemów i zrównanie warunków kobiet i mężczyzn na rynku pracy może doprowadzić do co najmniej 6-procentowego wzrostu PKB w krajach rozwiniętych w ciągu najbliższych dekad. W krajach rozwijających się potencjał ten zaś jest jeszcze większy – nawet do 20-proc. wzrostu.

Co jest ważne podkreślenia   nie ma na świecie kraju, w którym kobiety zarabiają więcej niż mężczyźni. Jedynie poszczególne firmy wprowadzają programy , w których zobowiązują się do równego traktowania obu płci pod względem płac.  Problem ten dotyczy również Polski, w której płace kobiet i mężczyzn, przynajmniej w teorii Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development –OECD), mają zrównać się w 2021 roku. Na przykład w bankowości różnice w pensjach wynoszą nawet 36% (na korzyść mężczyzn). Według wyżej przywołanego raportu  jesteśmy jednym z krajów, które w ostatnich latach dokonały największego skoku w rankingu analizującym sytuację kobiet na rynku pracy. Nie przekłada się to jednak na ogólne równouprawnienie – według Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn Polska radzi sobie pod tym względem „stosunkowo słabo”.

Mężczyźni w Polsce zarabiają, jak dowiadujemy się z raportu Głównego Urzędu Statystycznego, średnio o 734,50 zł więcej niż kobiety (październik 2017 roku), a  przeciętne wynagrodzenie mężczyzn było o 18,5 proc wyższe od przeciętnego wynagrodzenia kobiet.

W naszym kraju nierówności w sytuacji zawodowej kobiet są wciąż duże, chociaż  na tle innych państw wcale nie wypadamy najgorzej. Według sporządzonego przez The Economist „Indeksu szklanego sufitu” na 26 wysoko rozwiniętych społecznie państw zajmujemy dziewiąte miejsce pod względem sytuacji zawodowej kobiet. Indeks ten bierze pod uwagę pięć wskaźników: porównywana jest liczba kobiet i mężczyzn z wyższym wykształceniem, proporcje płci na rynku pracy, różnice w zarobkach, proporcje płci na najwyższych stanowiskach i koszty opieki nad dzieckiem. Najmniejsze dysproporcje odnotowano w Nowej Zelandii oraz Norwegii i Szwecji. Polsce udało się jednak w tym względzie wyprzedzić chociażby Danię.

Przykładem bardzo pozytywnym może być rząd Wielkiej Brytanii. Pani premier  Theresa May świetnie sobie radzi z problemem zrównania płac mężczyzn i kobiet wykonujących tę samą pracę.  Zjednoczone Królestwo to jeden z pierwszych krajów, które każą dużym przedsiębiorstwom publikować dane pokazujące różnice w zarobkach kobiet i mężczyzn. Brytyjska premier nazywa problem „palącą niesprawiedliwością” i podkreśla, że zmagania z nim są priorytetem jej rządu. Chodzi nie tylko o politykę równościową, ale przede wszystkim aspekt pragmatyczny: polepszenie udziału kobiet w rynku pracy może dać gospodarce 150 mld funtów (ok. 720 mld złotych) do 2025 r. Brytyjska minister do spraw równego traktowania  Amber Rudd podkreśla, że Wielką Brytanię nie stać na to, aby ignorować takie sumy.

W Polsce wciąż brakuje żłobków i przedszkoli i w zasadzie nie istnieje program zachęcający kobiety do podejmowania pracy zarobkowej. Nie ma projektów podkreślających potrzebę kobiet w samorządowości, polityce, w wielkich korporacjach. W poprzednich latach na problem zwracał uwagę m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich i Najwyższa Izba Kontroli. Budowany jest raczej program odwrotny, proponujący pozostawanie kobiet w domach. Jeśli pominąć nawet i to, że wstrzymywane są kariery zawodowe kobiet, że będą coraz większe trudności w ich powrotach do pracy zawodowej (po usamodzielnieniu dzieci) – trudno zrozumieć lekceważący stosunek do finansowego aspektu funkcjonowania na rynku pracy kobiet. Wielka Brytania, jak i pozostałe kraje europejskie twierdzą, że nie stać ich na to, aby bagatelizować udział kobiet dający gospodarce konkretny wymiar finansowy. W Polsce, jak do tej pory, o tym aspekcie nawet się nie wspomina.

Miałam właściwie nie pisać o „Wiośnie”,  ale sprowokował mnie tekst profesora Rafała Chwedrouka umieszczony w „Rzeczpospolitej” w piątek 8 lutego, ,

Profesor analizuje, między innymi, odbiorców i wyborców partii Roberta Biedronia. I pisze: cyt:”Czy Wiosna ma szansę zaktywizować wyborców dotychczas niebiorących udziału w wyborach? Chwedrouk odpowiada : „w wyborców, którzy w ostatnich kampaniach wędrowali z PO do Nowoczesnej i z powrotem. To elektorat w największym stopniu skłonny akceptować rewolucję obyczajową, zarazem mocno rynkowy” i dalej  [Wiosna} to Ryszard Petru z elementami programu Palikota […]

I prawdę powiedziawszy, bardzo mnie ta analiza zdziwiła: to ja przecież jestem tym elektoratem. Poznałam program „Wiosny” i zaprawdę nie widzę w  nim fragmentu, któremu mogłabym uwierzyć.  Oczywiście nie piszę tutaj o zwierzętach, małżeństwach, kościele. Pisze o sprawach wolnego rynku i nie wiem za bardzo, w którym punkcie jest „Wiosna” wolnorynkowa i liberalna?

Chwedrouk pisze: “polski lewicowy wyborca na razie nie usłyszał od Biedronia kluczowych dla siebie treści”.

Przepraszam, Szanowny Panie, to kto w takim razie je usłyszał?

A może cały problem niezrozumienia tekstu wypowiedzi Chwedrouka wynika z tego, że kompletnie rozjechało się pojęcie „lewica”, „prawica”, „liberalizm”. W latach 90 na łamach wielu czasopism, między innymi takich, jak „Po prostu” , „Ład”, „Tygodnik Powszechny” „Konfrontacja” – toczyły się długie dyskusje nad tym, co oznaczają owe pojęcia. Pisali o tym Michnik, Robert Malicki ( „Ład” 1993 „Siedem grzechów głównych prawicy”),Paweł Śpiewak w „Res Publica” etc. Usiłowano wtedy zdefiniować pojęcia między innymi także i w tym celu, aby ułatwić dyskusje toczące się między politykami, aby nadać odpowiedni azymut tym rozmowom, zidentyfikować ugrupowania. Potem takich dyskusji nie podejmowano. Zaczął się … posmodernizm polityczny, kolaże łączące niemożliwe z niemożliwym. I teraz już w zasadzie nic nie wiadomo.

Czytamy o koncepcji na przykład HOBHOUSE’A. Niektórzy głoszą liberalizm socjalny i twierdzą, że są liberałami socjalnymi.  A z przeproszeniem: o jaki liberalizm chodzi: liberalizm w sensie amerykańskim, czy europejskim? Co powoduje takie rozmycie pojęć? Nie, nie ich ewolucja – co oczywiście jest zrozumiałe, ale totalne rozmycie? Powoduje dezorientację, zagubienie ludzi, niejasności, które nie doprowadzają do dialogu. Ponieważ sami już nie wiemy, gdzie są granice naszych przekonań. Może więc i z tego powodu dialog staje się tak trudny?

Jakiś czas temu pisałam interpelację prosząc o to, aby przeszkolić krakowskich urzędników w sprawie  jasności listów, jakie wysyłają  do petentów . Otrzymałam odpowiedź, że uwaga na to jest zwracana i problemu nie ma.

Jakiś czas temu przeczytałam wywiad z twórcami Jasnopisu- profesorem Włodzimierzem Gruszczyńskim, językoznawcą i filologiem  i Maciejem Ogrodniczukiem informatykiem i językoznawcą. Jak piszą na stronie propagującej Jasnopis:”wiele tekstów, z którymi spotykamy się na co dzień – od aktów prawnych po ulotki informacyjne i instrukcje obsługi urządzeń – jest formułowanych tak, że często mamy poważne kłopoty z ich zrozumieniem. A przecież wystarczyłoby czasem skrócić zdania, uprościć słownictwo czy zastąpić trudne konstrukcje prostszymi, by tekst stał się zrozumiały dla większości odbiorców. Jasnopis jest narzędziem informatycznym, które potrafi zmierzyć zrozumiałość tekstu, wskazać jego trudniejsze fragmenty i zaproponować poprawki.”

Powstał program komputerowy, który potrafi ocenić stopień trudności danego polskiego tekstu.  W świecie istnieje już wiele tego typu programów, przede wszystkim dla języka angielskiego. Istnieje już, co prawda, tak zwany FOG – czyli indeks czytelności, który ma na celu określenie stopnia przystępności tekstu. Jego wartość oznacza liczbę lat edukacji potrzebnych do zrozumienia tekstu. Na przykład FOG-8 będzie oznaczał tekst zrozumiały dla absolwenta szkoły podstawowej, a FOG 18, język trudny dla absolwentów wyższych uczelni.

Według niniejszego indeksu czasopismo „Fakt” ma indeks czytelności 7, a na przykład „Newsweek” – 12, zaś teksty prawnicze – 20.  Na jakim poziomie jest indeks listów pisanych przez krakowskich urzędników do mieszkańców  tego jeszcze nie wiemy.

Problem istnieje na świecie i w wielu krajach dba się o odpowiedni poziom komunikacji.

W Szwecji już ponad 20 lat temu powstał specjalny kierunek studiów, po których ukończeniu dostaje się zawód trenera pisania łatwą szwedczyzną. I trenerzy ci odwiedzają między innymi różne urzędy analizując  sposób, w jaki urzędnicy porozumiewają się z mieszkańcami.

W USA prezydent Barack Obama podpisał 13 października 2010 roku. roku zarządzenie (Plain Writing Act), mówiący o tym, że pisma wychodzące z urzędów federalnych do innych urzędów i obywateli muszą być napisane zrozumiałym językiem. Muszą więc przejść automatyczną korektę językową między innymi kontrolę stopnia jasności tekstu.

W zasadzie każda instytucja posiada własne słownictwo, którym się posługuje (na przykład banki nie mogą pominąć terminologii prawniczej, tak jak być może także i urząd miasta ), ale można stworzyć wewnętrzny Jasnopis działający na serwerze danej instytucji, czy organizacji.

Pracą polskich naukowców, którzy stworzyli Jasnopis w ramach działalności Narodowego Centrum Nauki  zainteresowały się banki, firmy ubezpieczeniowe, firmy na rynku  farmakologiczno- kosmetycznym i Urząd Miasta Stołecznego Miasta Warszawy. Zostały sprawdzone teksty, które się znajdują na stronie internetowej miasta. Okazało się, że są o stopniu trudności 6-7.

Wielu naszych rodaków ma kłopoty ze zrozumieniem rozkładu jazdy. O edukacji winnej temu może innym razem, teraz, pamiętając, że teksty listów pisanych do mieszkańców Krakowa, informacje na stronach miasta, obwieszczenia, uchwały etc powinny być zrozumiałe dla wszystkich – apelujemy „urzędniku pisz tak, abyśmy zrozumieli”.

rysunek z Google 🙂