Kto by pomyślał o tym, że kiedy wyjeżdżam na Śląsk z Krakowa – to jakbym wyjeżdżała do kurortu! Ileś lat temu słysząc takie zdanie pomyślelibyśmy, że człowiek je wygłaszający oszalał. A jednak! Nie jest dobrze. Dzisiaj rano słyszałam, że w Pekinie ze względu na zanieczyszczenie powietrza zakazano pracy fabrykom znajdującym się w mieście i w jego okolicach. Pekin ma swoje rozstrzygnięcia, a jak się okazuje Kraków też ma. Prezydent miasta (Krakowa nie Pekinu) przesłał do marszałka list, w którym proponuje wprowadzenie zakazu palenia węglem. Prezydent argumentuje, że mimo prowadzonych od lat przez władze miasta działań na rzecz poprawy sytuacji efektów żadnych nie ma. Wspomina w tymże liście o potrzebie „radykalnych decyzji”. No właśnie – powstał pomysł, którego realizacji najprawdopodobniej nie będzie. Po pierwsze dlatego, że Kraków ma za mało pieniędzy wspierających zamianę na ogrzewanie inne, niż piecowe, po drugie ogrzewanie inne (gaz, elektryka) są zdecydowanie droższe, niż węgiel – tak więc mieszkańcy Krakowa będą się bronili przed zmianą. W centrum miasta mieszka niecałe 30 tysięcy mieszkańców i większość z nich już nie korzysta z pieców. Może więc nie wprowadzać zakazów, mandatów, kar, ale wprowadzić to, czego jesteśmy w stanie przestrzegać i co da się zrealizować. Ograniczyć ruch w mieście. Kiedy byłam w Londynie nasi przyjaciele oprowadzali nas po mieście i poruszliśmy się piechotą, jeżdziliśmy metrem, busami. Pytaliśmy się dlaczego nie korzystamy z samochodu. Powiedzieli nam, że wjazd do centrum miasta jest tak bardzo drogi, że nie korzystają. A Kraków? Jest propozycja, aby ograniczyć wjazd do miasta. Ciągle z tym walczymy. Ale czy z jakąś koncepcją? Zaczęłam przyglądać się propozycji ludzi, którzy zaangażowali się w remont ulicy Mogilskiej. Oni mają pomysł, aby nie poszerzać ulicy, ale ją zwęzić – i uczynić jednopasmową. Utrudnić wjazd do miasta. Na początku pomyślałam: głupie myslenie, ale teraz przekonuję się do takiej koncepcji. Niestety ona jest początkiem, który musi rozpocząć dlasze zmiany. Przede wszystkim musi powstać naprawdę znacząca różnica pomiędzy opłatami za postój w mieście, a ceną przejazdu środkiem komunikacji miejskiej. Kiedy różnica jest niewielka – korzystamy z własnego samochodu. I oczywiście nie można podwyższać cen biletów miejskiego transportu. Byłam tego zdania od samego początku, kiedy rozpatrywaliśmy podwyżki biletów.
Wracająć do pieców. Jestem przeciwniczką kar i mandatów. To nie tak buduje się społeczeństwo obywatelskie, w którym każdy bierze cząstkę odpowiedzialności za miasto. Przykład którym się posłużę prezezntuje mikroskalę działania. Wciąż powtarzam, że miasto stanie się bardziej czyste, kiedy będą ogólnodostępne kosze i toalety, a nie strażnicy karzący mandatami. Niebywały jest paternalizm, który kusi władzę – my wiemy lepiej, zadecydujemy, wyznaczymy kary etc. To jest łatwiejsze, niż dogadywanie się z ludźmi, którym zaimponowała możliwość negacji wszystkiego – więc z tego korzystają. Ale kiedyś dojrzeją i zaczną nie tylko negować, ale zaczną negocjować.
Wracająć po raz kolejny do pieców. Nie można konstruować prawa, które nie będzie przestrzegane. To tworzy stan lekceważenia prawa. A ludzie nie przestaną z dnia na dzień korzystać z innego ogrzewania, na które nie będzie ich stać. Nie zakazem, ale pomysłem można to osiągnąć. A pomysłu, jak widać nie ma, więc skorzystano z zakazu. Ogrzewanie sieciowe nie dotrze do małych domów, ale jedynie do dużych osiedli. Domom poza osiedlami zostanie ogrzewanie gazowe – drogie, droższe, niż węgiel.
