Miejmy nadzieję, że budżet obywatelski stanie się w następnych latach jak najzwyklejszym sposobem porozumiewania się władz miasta z jego mieszkańcami. Zapewne już w przyszłorocznym budżecie miejskim – obywatelski będzie nie mniejszy, niż w Łodzi i będzie wynosił co najmniej 20 milionów złotych. Teraz jednak mamy kolejną propozycję, która, mam nadzieję, zachęci mieszkańców Krakowa do jeszcze większego interesowania się miastem.
Wszystkie działania począwszy od budżetu obywatelskiego mają wspólny mianownik – budowanie coraz to skuteczniejszych sposobów łączności władz samorządowych z mieszkańcami i kształtowania polityki w obywatelskim dialogu .
Niniejsza propozycja to tak zwana inicjatywa lokalna, która funkcjonuje już w wielu miastach polskich. Chcemy pokazać mieszkańcom, że mogą nie tylko rościć sobie pretensje i oczekiwać rozwiązań ze strony miasta, załatwiania za nich spraw, ale również mogą sami przejąć inicjatywę, wyjść z propozycją działania. To przecież w mieszkańcach tkwi potencjał, siła, trzeba tylko
dać im odpowiednie narzędzia, które tę siłę uwolnią.
Obywatele, którzy uznają, że na terenie zamieszkiwanych przez nich miejscu konieczna jest określona inwestycja lub działania występują z wnioskiem w tej sprawie do organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego. Z wnioskiem takim mieszkańcy mogą wystąpić jako grupa nieformalna lub za pośrednictwem lokalnej organizacji pozarządowej.
Zakres zadań, które mogą być realizowane poprzez inicjatywę lokalną został określony w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dość szeroko .
Może to być:
- budowa, rozbudowa lub remont dróg, kanalizacji, sieci wodociągowej, budynków oraz
obiektów architektury stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego; - działalność charytatywna,
- podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej,
- pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
- działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego, kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,
- promocja i organizacja wolontariatu,
- edukacja, oświata i wychowanie,
- działalność w sferze kultury fizycznej i turystyki, ochrony przyrody, w tym zieleni w
miastach i wsiach, porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Nowość wprowadzona do ustawy polega na tym, że w ramach inicjatywy lokalnej mieszkańcy przychodzą nie tylko z pomysłem na realizację konkretnego przedsięwzięcia, ale deklarują współudział w jego realizacji. Współudział może polegać na świadczeniu pracy społecznej, na świadczeniach pieniężnych lub rzeczowych. Świadczeniem pieniężnym są wpłaty na rachunek
gminy, które będą przeznaczone na realizację danego przedsięwzięcia. Świadczeniem rzeczowym może być na przykład – dokumentacja budowlana wykonana na zlecenie mieszkańców, która posłuży gminie do zrealizowania inwestycji, nagrody w konkursie podczas festynu, ławki do parku, zakupione przez inicjatorów.
Należy podkreślić, że przy realizacji inicjatywy lokalnej samorząd nie przekazuje wnioskującym mieszkańcom lub organizacjom pieniędzy. Wspiera ich w inny sposób – rzeczowo, organizacyjnie. Władze lokalne muszą przewidzieć w swoim budżecie środki na realizację takich zadań. Ponieważ trudno jest z wyprzedzeniem zaplanować, z jakimi inicjatywami mogą zgłosić się mieszkańcy (i jak kosztownymi) – możliwe, że w praktyce inicjatywy takie będą realizowane dopiero w kolejnym roku budżetowym.
Malowanie ławek na osiedlu, zajęcia edukacyjne z zasad segregacji śmieci, odnowienie klubu mieszkańca, a może rozbudowa lokalnego placu zabaw. To wszystko są działania lokalne, które teraz mieszkańcy będą mogli realizować przy wsparciu miasta.
Na przykład w Warszawie akcja związana z inicjatywą lokalną jest już bardzo szeroka. Działa tam „laboratorium pomysłów”, które wspiera warszawiaków w realizacji własnych działań społeczno-kulturalnych. Inkubator innowacji społecznych działa bez zbytecznych formalności, w możliwie elastycznej formule. Stwarza przestrzeń, w której ludzie mogą realizować swoje pierwsze projekty. Jest to sposób na włączanie mieszkańców stolicy w tworzenie oferty kulturalnej miasta. My możemy przyjrzeć się, jak to się robi w innych miastach.
Przykładem innym może być Stowarzyszenie Teatralne Dom na Młynowej, które przeprowadziło projekt „Zamaluj zło”. W Białymstoku odbył się cykl działań: usuwanie z przestrzeni publicznej znaków nienawiści, akcje happeningowe i wizualne, debata, kampanie informacyjne. Program był odpowiedzią na problem społeczności lokalnej – narastające nastroje ksenofobiczne i coraz częstsze incydenty rasistowskie. W Krakowie przykładem mogą być działania Biblioteki Piosenki Polskiej na przykład akcja „Pogromcy Bazgrołów”
Zachęcam Państwa do współpracy. Jeśli macie Państwo pomysły i nie wiecie, jak się do tego zabrać zapraszam na moje dyżury do Rady Miasta.
